* Nguồn của pháp luật là tất cả các yếu tố chứa đựng hoặc cung cấp căn cứ pháp lý cho hoạt động của các cơ quan nhà nước, nhà chức trách có thẩm quyền cũng như các chủ thể khác trong xã hội.

* Các loại nguồn cơ bản của pháp luật:

- Tập quán pháp: Là những tập quán của cộng đồng được nhà nước thừa nhận, nâng lên thành pháp luật.

+ Nhà nước thừa nhận tập quán thành tập quán pháp bằng cách:

• Liệt kê danh mục các tập quán được nhà nước thừa nhận.
• Viện dẫn các tập quán trong pháp luật thành văn
• Áp dụng tập quán để giải quyết vụ việc phát sinh trong thực tiễn.

+ Là loại nguồn pháp luật được sử dụng sớm nhất, tồn tại một cách khá phổ biến trong thời kỳ chưa có pháp luật thành văn.

+ Ưu điểm: Tập quán pháp xuất phát từ những thói quen, những quy tắc ứng xử từ lâu đời nên đã ngấm sâu vào tiềm thức của nhân dân và được nhân dân tự giác tuân thủ.

+ Hạn chế: không xác định, tản mạn, thiếu thống nhất,… Vì thế, ngày càng bị thu hẹp phạm vi sử dụng.

+ Hiện nay, tập quán pháp đóng vai trò nguồn bổ sung cho các văn bản quy phạm pháp luật.

- Tiền lệ pháp (án lệ): là những bản án, quyết định của chủ thể có thẩm quyền khi giải quyết các vụ việc cụ thể, được nhà nước thừa nhận có chứa đựng khuôn mẫu để giải quyết các vụ việc khác tương tự.

+ Đây là loại nguồn khá phức tạp, mặc dù tồn tại phổ biến ở nhiều nước trên thế giới.

+ Với hình thức này, pháp luật tồn tại trong các bản án, quyết định hành chính, tư pháp được các chủ thể có thẩm quyền ban hành để giải quyết những vụ việc cụ thể, đốivới những cá nhân, tổ chức cá biệt, xác định danh tính. Tuy nhiên những lập luận, nhận định, phán quyết được chứa đừng trong những văn bản đó rất điển hình, mẫu mực, giải quyết vụ việc một cách khách quan, công bằng, tôn trọng lẽ phải.

+ Có 2 loại án lệ:

• Án lệ tạo ra quy phạm pháp luật, nguyên tắc pháp luật mới.
• Án lệ giải thích các quy định trong pháp luật thành văn.

+ Ưu điểm:

• Công bằng
• Tính cảnh báo cao
• Linh hoạt, hợp lý, phù hợp với thực tiễn cuộc sống, điều chỉnh khá hoàn chỉnh các trường hợp trog cuộc sống.

+ Hạn chế:

• Thủ tục áp dụng phức tạp, đòi hỏi người áp dụng phải có hiểu biêt pháp luật một cách thực sự sâu rộng.
• Lấy một cái riêng để sử dụng cho cái chung.
• Tính phổ biến không cao, người dân chưa biết nhiều.

- Văn bản quy phạm pháp luật: là văn bản do các chủ thể có thẩm quyền ban hành theo trình tự, thủ tục, hình thức do pháp luật quy định, trong đó có chứa đựng các quy tắc xử sự chung để điều chỉnh các mối quan hệ xã hội.

+ Có chứa các quy tắc xử sự chung, đó là những khuôn mẫu ứng xử cho một nhóm đối tượng chung nhất định, trong những điều kiện hoàn cảnh nhất định.

+ Được đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp nhà nước.

+ Được áp dụng nhiều lần

+ Có tên gọi, nội dung, trình tự, thủ tục ban hành theo luật định

+ Ưu điểm:

• Chính xác, rõ ràng, minh bạch, chặt chẽ
• Dễ áp dụng, thống nhất
• Đơn giản khi ban hành, sửa đổi, dễ phổ biến…

+ Nhược điểm:

• Thường khái quát quá, khi thực hiện phải có các văn bản quy định chi tiết hường dẫn thi hành.
• Khó khăn, tốn kém trong sửa đổi pháp luật…