* Phân tích:

- Chế tài:

+ Là bộ phận của quy phạm pháp luật quy định các biện pháp cưỡng chế mang tính chất trừng phạt mà nhà nước dự kiến có thể áp dụng đối với các chủ thể vi phạm pháp luật, không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ những mệnh lệnh đã được nêu trong bộ phận quy định của quy phạm pháp luật.

+ Bộ phận chế tài thường trả lời cho câu hỏi: Các chủ thể có thẩm quyền có thể áp dụng những biện pháp cưỡng chế nào đối với các chủ thể đã vi phạm pháp luật, không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ những mệnh lệnh được nêu trong bộ phận quy định.

+ Đối với các chủ thể được nêu ở bộ phận giả định thì được gián tiếp thông báo hoặc cảnh báo cho họ biết nếu như họ ở trong tình huống như ở bộ phận giả định thì họ phải chịu những hậu quả bất lợi, bị trừng phạt bằng những biện pháp gì.

+ Các biện pháp cưỡng chế trong bộ phận chế tài rất đa dạng: phạt cảnh cáo, phạt tiền, phạt tù…

+ Thông thường, chế tài được chia thành các nhóm: chế tài hình sự, chế tài hành chính, chế tài kỉ luật, chế tài dân sự…

+ Bộ phận chế tài có thể cố định hoặc không cố định:

• Chế tài cố định: là chế tài trong đó nêu chính xác, cụ thể biện pháp tác động sẽ áp dụng đối với chủ thể vi phạm pháp luật.
• Chế tài không cố định: là chế tài nêu lên nhiều biện pháp tác động (không nêu biến pháp tác động một cách chính xác, cụ thể, dứt khoát hoặc chỉ quy định mức thấp nhất và mức cao nhất của biện pháp tác động). Việc áp dụng biện pháp nào, mức độ bao nhiêu là do chủ thể có thẩm quyền áp dụng QP lựa chọn cho phù hợp với từng vụ việc.

+ Trong một số quy phạm pháp luật, nhà nước còn dự kiến, chỉ dẫn cả các biện pháp khác (không phải chế tài) để các chủ thể có thẩm quyền áp dụng như:

• Các biện pháp pháp lí bất lợi nhưng không mang tính trừng phạt đối với những hành vi không thực hiện đúng, chính xác các mệnh lệnh của nhà nước
• Các biện pháp mang tính hỗ trợ giúp đỡ, tạo điều kiện đối với một số chủ thể rơi vào tình huống cần giúp đỡ…
• Các biện pháp khuyến khích, khen thưởng về vật chất,, tinh thần đối với các chủ thể có hành vi mang lại lợi ích đáng kể cho nhà nước, xã hội…

* Trên thực tế, bộ phận chế tài thường không cố định vì:

- Chế tài không cố định là chế tài trong đó nêu lên nhiều biện pháp tác động (không nêu biện pháp tác động một cách chính xác, cụ thể, dứt khoát, hoặc chỉ quy định mức thấp nhất và mức cao nhất của biện pháp tác động)

- Mặc dù cùng là hành vi xâm phạm đến QHPL được pháp luật bảo vệ nhưng các hành vi đó có sự khác nhau về mức độ nguy hiểm, nguyên nhân, hậu quả, khả năng nhận thức, điều khiển hành vi của chủ thể,… Do đó, các chủ thể sẽ phải chịu các mức phạt khác nhau. Việc quy định như vậy cho thấy sự linh động khi áp dụng pháp luật, đảm bảo sự công bằng khi cá biệt hóa quy phạm pháp luật.

Xem thêm: 80 CÂU VẤN ĐÁP LÝ LUẬN CHUNG VỀ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT HLU (download file bộ câu hỏi vấn đáp ở bài này)