* Phân tích nội dung:

- Đây là nguyên tắc đòi hỏi việc tổ chức và hoạt động của BMNN không thể được tiến hành một cách tùy tiện, độc đoán theo ý chí cá nhân của người cầm quyền mà phải dựa trên cơ sở các quy định của Hiến pháp và pháp luật.

- Hầu hết các nhà nước đương đại đều có Hiến pháp, đồng thời hệ thống pháp luật có quy định khá đầy đủ về cơ cấu tổ chức BMNN, trình tự thành lập, chức năng, thẩm quyền… của các cơ quan, nhân viên nhà nước.

- Về mặt tổ chức, nguyên tắc này đòi hỏi việc thành lập mới, giải thể, chia tách, sáp nhập một cơ quan nhà nước, cơ cấu của nó, vấn đề tuyển dụng, bổ nhiệm các thành viên trong cơ quan đó… đều phải được tiến hành theo đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật,

- Về mặt hoạt động, nguyên tắc này đòi hỏi các cơ quan và nhân viên nhà nước phải thực hiện đúng đắn, đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, theo đúng trình tự, thủ tục đã được Hiến pháp và pháp luật quy định…

- Nguyên tắc này được áp dụng rộng rãi trong nhà nước tư sản và nhà nước XHCN. Tuy nhiên, việc thực hiện nguyên tắc này ở các nhà nước tư sản không hoàn toàn nhất quán mà có sự thay dổi qua các giai đoạn phát triển của chủ nghĩa tư bản.

- Đối với nhà nước VN, đây cũng là một nguyên tắc hiến định và được ghi nhận trong Hiến pháp ngày càng rõ ràng, cụ thể hơn. Chẳng hạn, Hiến pháp 1992 quy định: “Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, không ngừng tăng cường pháp chế XHCN” hoặc Hiến pháp 2013 quy định: “Nhà nước được tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật…”

* Giá trị:

- Hiến pháp và pháp luật chính là cơ sở pháp lý cho việc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.

- Nguyên tắc này, các cơ quan, nhân viên nhà nước thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình một cách dễ dàng, có hiệu quả. Việc tổ chức và hoạt động của BMNN trở nên khoa học, đồng bộ, nhịp nhàng, tránh được sự chồng chéo, trùng lặp, bỏ trống trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.

Xem thêm: 80 CÂU VẤN ĐÁP LÝ LUẬN CHUNG VỀ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT HLU (download file bộ câu hỏi vấn đáp ở bài này)