- Hình thức chính thể là cách thức và trình tự thành lập cơ quan cao nhất của quyền lực nhà nước, xác lập mối quan hệ giữa cơ quan đó với cơ quan cấp cao khác và với nhân dân.

+ Xem xét hình thức chính thể của một nhà nước nào đó là xem xét trong nhà nước đó: quyền lực tối cao của nhà nước được trao cho cơ quan nào, một cá nhâ (vua) hay một tập thể (nghị viện, quốc hội) ; cách thức và trình tự thiết lập ra cơ quan đó là theo trật tự thừa kế hay do bầu cử; quan hệ giữa cơ quan đó với các cơ quan cấp cao khác của nhà nước (nghị viện, chính phủ, tổng thống, thủ tướng...) như thế nào; sự tham gia của nhân dân vào việc tổ chức và hoạt động của cơ quan đó.

- Có 2 dạng chính thể cơ bản:

+ Quân chủ: là chính thể mà trong đó quyền lực tối cao của nhà nước tập trung toàn bộ hoặc một phần vào tay một cá nhân (vua, quốc vương…) theo phương thức cha truyền con nối (thế tập).

• Quân chủ tuyệt đối là chính thể mà trong đó nhà vua có quyền lực tối cao và vô hạn trong cả ba lĩnh vực lập phát, hành pháp và tư pháp, không bị chia sẻ cho ai và cũng không chịu một sự hạn chế nào. VD: nhà nước Đại Việt trong lịch sử VN
• Quân chủ hạn chế là chính thể mà trong đó nhà vua chỉ nắm giữ một phần quyền lực tối cao của nhà nước, bên cạnh vua còn có cơ quan khác để chia sẻ quyền lực với nhà vua. VD: Vương quốc Anh, Thái Lan, Nhật Bản

+ Cộng hòa: là chính thể mà trong đó quyền lực cao nhất của nhà nước thuộc về cơ quan (tập thể) đại diện của nhân dân.

• Cộng hòa quý tộc là chính thể mà trong đó quyền bầu cử cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước thuộc về tầng lớp quý tộc. VD: La Mã cổ đại
• Cộng hòa dân chủ là chính thể mà trong đó quyền bầu cử cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước thuộc về các tầng lớp nhân dân. VD: HCQ Hoa Kỳ, VN…