* Khái niệm: Quan hệ pháp luật hành chính là một dạng cụ thể của quan hệ pháp luật

+ Là quan hệ xã hội

+ Phát sinh, hình thành trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước

+ Được điều chỉnh bởi các quy phạm pháp luật hành chính

+ Giữa các bên và chủ thể mang quyền và nghĩa vụ với nhau theo quy định pháp luật

* Đặc điểm:

- Quan hệ pháp luật hành chính có thể phát sinh theo yêu cầu hợp pháp của chủ thể quản lý hay đối tượng quản lý hành chính nhà nước.

Do việc điều chỉnh pháp lý đối với các quan hệ quản lý hành chính nhà nước không chỉ nhằm mục đích bảo đảm lợi ích của Nhà nước mà còn ảnh hưởng tới quyền lợi của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong xã hội.

Thẩm quyền quản lý hành chính của Nhà nước chỉ có thể được thực hiện nếu có sự tham gia tích cực từ phía các đối tượng quản lý.

Quyền lợi của đối tượng quản lý hành chính nhà nước chỉ có thể được đảm bảo nếu có sự hỗ trợ tích cực của các chủ thể quản lý bằng những hành vi pháp lý cụ thể.

- Nội dung của quan hệ pháp luật hành chính là các quyền và nghĩa vụ pháp lý hành chính của các bên tham gia quan hệ đó.

Các bên tham gia quan hệ pháp luật hành chính đều thực hiện các quyền và nghĩa vụ do quy phạm pháp luật hành chính quy định. Việc quy định và thực hiện các quyền và nghĩa vụ này là cần thiết đối với việc xác lập và duy trì trật tự quản lý hành chính nhà nước.

- Một bên tham gia quan hệ pháp luật hành chính được sử dụng quyền lực nhà nước.

Một bên tham gia quan hệ quản lý hành chính nhà nước được sử dụng quyền lực nhà nước thì chủ thể đó trong quan hệ pháp luật hành chính tương ứng sẽ được xác định là chủ thể đặc biệt.

Bên chủ thể không được sử dụng quyền lực nhà nước và có nghĩa vụ phục tùng việc sử dụng quyền lực nhà nước của chủ thể quản lý thị các đối tượng này được xác định là chủ thể thường.

=> Quan hệ pháp luật hành chính không thể phát sinh, tồn tại nếu thiếu chủ thể đặc biệt.

- Trong một quan hệ pháp luật hành chính thì quyền của bên này ứng với nghĩa vụ của bên kia và ngược lại.

Việc thực hiện thẩm quyền của chủ thể đặc biệt vừa là quyền vừa là trách nhiệm của chủ thể này.

Chủ thể thường tuy có nghĩa vụ chấp hành các mệnh lệnh của chủ thể đặc biệt song cũng có những quyền nhất định xuất phát từ yêu cầu bản đảm tính khách quan, đúng pháp luật của các hành vi quản lý hành chính nhà nước hoặc đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của nó.

Việc thực hiện thẩm quyền của chủ thể đặc biệt chỉ có hiệu lực khi nó làm phát sinh nghĩa vụ chấp hành của chủ thể thường. Việc thực hiện quyền của chủ thể thường trong quan hệ pháp luật hành chính chỉ có ý nghĩa thực sự nếu nó làm phát sinh trách nhiệm tiếp nhận, xem xét giải quyết của chủ thể đặc biệt.

- Phần lớn các tranh chấp phát sinh trong quan hệ pháp luật hành chính được giải quyết theo thủ tục hành chính.

Trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước, các tranh chấp phát sinh trong quan hệ pháp luật hành chính cần phải được giải quyết theo thủ tục hành chính.

Do tính chất và yêu cầu giải quyết một số tranh chấp phát sinh trong quan hệ pháp luật hành chính mà việc giải quyết chúng còn có thể được thực hiện theo thủ tục tố tụng.

- Bên tham gia quan hệ pháp luật hành chính vi phạm yêu cầu của pháp luật hành chính phải chịu trách nhiệm pháp lý trước Nhà nước.

Do một bên chủ thể tham gia dựa trên cơ sở quyền lực nhà nước, nên chủ thể đặc biệt phải chịu trách nhiệm trước Nhà nước.

Chủ thể thường thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình trước bên đại diện cho Nhà nước, do đó phải chịu trách nhiệm trước Nhà nước về tính hợp pháp của hành vi do mình thực hiện trong quan hệ pháp luật hành chính.

Hành vi trên đều xâm hại đến trật tự quản lý hành chính Nhà nước. Do đó bên vi phạm phải chịu trách nhiệm pháp lí trước nhà nước về hành vi vi phạm của mình.

Ví dụ:  Quan hệ giữa cảnh sát giao thông và người tham gia giao thông khi Cảnh sát giao thông xử phạt người tham gia giao thông không đội mũ bảo hiểm khi điều khiển xe máy.

Chủ thể đặc biệt: Cảnh sát giao thông

Chủ thể thường: Người tham gia giao thông

Nội dung:

- Quyền của Cảnh sát giao thông: xử phạt người tham gia giao thông vi phạm

- Nghĩa vụ của người tham giao thông: nộp phạt, chấm dứt hành vi vi phạm

Khách thể: Trật tự an toàn giao thông.

Đặc điểm: Dựa trên phần lý luận.

Xem thêm: 47 CÂU HỎI VẤN ĐÁP LUẬT HÀNH CHÍNH VIỆT NAM