* Khái niệm:

Viên chức

Trách nhiệm vật chất của viên chức: là trách nhiệm bồi thường bằng tiền. Trách nhiệm vật chất của viên chức gồm có trách nhiệm bồi thường thiệt hại và trách nhiệm hoàn trả.

* Căn cứ pháp lý: Điều 55 Luật Viên chức.

Viên chức làm mất, hư hỏng trang bị, thiết bị hoặc có hành vi khác gây thiệt hại tài sản của đơn vị sự nghiệp công lập thì phải bồi thường thiệt hại.

Viên chức khi thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ được phân công có lỗi gây thiệt hại cho người khác mà đơn vị sự nghiệp công lập phải bồi thường thì có nghĩa vụ hoàn trả cho đơn vị sự nghiệp công lập. Chính phủ quy định chi tiết về việc xác định mức hoàn trả của viên chức.

* Nguyên tắc (Điều 25, NĐ 27/2012/NĐ-CP)

1. Phải căn cứ vào lỗi, tính chất của hành vi gây thiệt hại, mức độ thiệt hại tài sản thực tế gây ra để quyết định mức và phương thức bồi thường thiệt hại, hoàn trả cho đơn vị, bảo đảm khách quan, công bằng và công khai.

2. Viên chức gây ra thiệt hại có trách nhiệm bồi thường, hoàn trả theo quyết định của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập hoặc cấp có thẩm quyền. Nếu viên chức không đủ khả năng bồi thường một lần thì bị trừ 20% (hai mươi phần trăm) tiền lương hàng tháng cho đến khi bồi thường đủ theo quyết định của người có thẩm quyền.

3. Trường hợp viên chức gây thiệt hại thuyên chuyển công tác, nghỉ hưu hay thôi việc thì phải hoàn thành việc bồi thường, hoàn trả trước khi thuyên chuyển, nghỉ hưu hay thôi việc; nếu không đủ khả năng bồi thường, hoàn trả thì đơn vị sự nghiệp công lập quản lý viên chức có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức, đơn vị mới hoặc chính quyền địa phương nơi viên chức cư trú tiếp tục thu tiền bồi thường, hoàn trả cho đến khi thu đủ theo quyết định của người có thẩm quyền.

Nếu đơn vị sự nghiệp công lập quản lý viên chức gây ra thiệt hại bị giải thể, sáp nhập thì cơ quan, tổ chức, đơn vị kế thừa đơn vị bị giải thể, sáp nhập có trách nhiệm tiếp tục thu tiền bồi thường, hoàn trả cho đến khi thu đủ theo quyết định của người có thẩm quyền.

Trường hợp viên chức gây ra thiệt hại bị phạt tù mà không được hưởng án treo thì cơ quan thi hành án có trách nhiệm thu tiền bồi thường, hoàn trả theo quyết định của bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án.

4. Trường hợp có từ 02 viên chức trở lên cùng làm mất mát, hư hỏng hoặc gây thiệt hại đến tài sản của đơn vị sự nghiệp công lập hoặc gây thiệt hại cho người khác mà đơn vị sự nghiệp công lập phải bồi thường thì các viên chức đó đều phải liên đới chịu trách nhiệm bồi thường, hoàn trả trên cơ sở mức độ thiệt hại tài sản thực tế và mức độ lỗi của mỗi người.

5. Tài sản bị mất mát, hư hỏng, thiệt hại do lỗi cố ý của viên chức thì viên chức phải bồi thường, hoàn trả toàn bộ giá trị thiệt hại gây ra. Nếu tài sản bị mất mát, hư hỏng, thiệt hại do lỗi vô ý của viên chức thì căn cứ vào từng trường hợp cụ thể người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập quyết định mức và phương thức bồi thường, hoàn trả.

6. Trường hợp viên chức ngay sau khi gây ra thiệt hại có đơn xin tự nguyện bồi thường, hoàn trả thiệt hại và được người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập có thẩm quyền đồng ý bằng văn bản về mức, phương thức và thời hạn bồi thường, hoàn trả thì không phải thành lập Hội đồng xử lý trách nhiệm bồi thường theo quy định tại Điều 27 hoặc Hội đồng xử lý trách nhiệm hoàn trả theo quy định tại Điều 32 Nghị định này.

7. Trường hợp thiệt hại xảy ra do nguyên nhân bất khả kháng thì viên chức liên quan không phải chịu trách nhiệm bồi thường, hoàn trả.

* Phân tích:

Thứ nhất, viên chức chỉ phải bồi thường khi gây ra mất mát, thiệt hại, hư hỏng trang thiết bị của đơn vị sự nghiệp công lập và phải hoàn trả số tiền bồi thường do đơn vị sự nghiệp công lập phải chi trả do lỗi của mình. Vậy, trách nhiệm vật chất của viên chức đặt ra khi viên chức gây ra thiệt hại cho đơn vị sự nghiệp công lập hoặc gây thiệt hại cho người khác nhưng đơn vị sự nghiệp công lập phải chi trả => tính trách nhiệm của viên chức, và xử lý vi phạm đối với người thực hiện hành vi, cũng thể hiện trách nhiệm của đơn vị sự nghiệp công lập đối với viên chức.

Thứ hai, Việc đặc ra trách nhiệm vật chất của viên chức giúp bảo quản tài sản của đơn vị sự nghiệp công lập cũng như trách nhiệm của viên chức khi thực hiện nhiệm vụ của đơn vị sự nghiệp công lập. Từ đó, viên chức có nghĩa vụ bảo quản, giữ gìn tài sản chung của đơn vị sự nghiệp công lập.

Thứ ba, phải căn cứ vào mức độ lỗi đẻ xác định mức độ bồi thường cũng như hoàn trả của chủ thể. Qua đó đảm bảo lợi ích cho viên chức vi phạm ko bị xâm hại, hơn nữa cũng đảm bảo tính đền bù tương đương.

Xem thêm: 47 CÂU HỎI VẤN ĐÁP LUẬT HÀNH CHÍNH VIỆT NAM