* Chính thể quân chủ:

- Ưu việt:

+ Trong chế độ quân chủ tập quyền, tất cả quyền lực tập trung trong tay nhà vua. Do vậy, các quyết sách dễ dàng được thông qua một cách dứt khoát hơn so với chính thể cộng hòa, phải được sự đồng ý của số đông. Nếu nhà vua là một vị minh quân thì sẽ dễ dàng đưa đất nước phát triển hơn.

+ Trong chế độ quân chủ đại diện, nhà vua giữ vai trò như một biểu tượng, thể hiện sự đoàn kết dân tộc (Nữ hoàng Anh), có vai trò quan trọng trong việc điều tiết, hòa giải các xung đột (Nhà vua Thái Lan).

+ Chế độ quân chủ lập hiến giúp ngăn chặn tham vọng của các chính trị gia khỏi sự thái quá và sa vào xu hướng độc tài.

- Hạn chế:

+ Trong chế độ quân chủ chuyên chế, tất cả quyền lực tập trung trong tay nhà vua, có thể dẫn đến sự lạm quyền, các quyết sách đưa ra là chủ quan, duy ý chí. Nếu nhà vua là một hôn quân thì đất nước sẽ rơi vào khủng hoảng, người dân lầm than.

Việc tranh giành quyền lực trong hoàng tộc dẫn đến việc đấu đá, chém giết lẫn nhau.

+ Trong chế độ quân chủ đại diện, khinh phí hoạt động của hoàng gia chủ yếu từ ngân sách nhà nước, từ tiền thuế của nhân dân. Do đó là gánh nặng cho đất nước.

+ Việc phân chia dòng dõi hoàng gia cao quý và thường dân dẫn đến sự bất bình đẳng trong xã hội.

* Chính thể cộng hòa:

- Ưu điểm:

+ Quyền lực nhà nước được giao cho các cơ quan khác nhau, giúp việc kiểm soát quyền lực nhà nước hiệu quả hơn, tránh lạm quyền.

+ Việc bàn bạc, ra quyết định về quyết sách có sự tham gia của nhiều người, do đó kết quả thể hiện ý chí của số đông. Trí tuệ tập thể giúp cho quyết sách được đưa ra kĩ càng, hoàn thiện hơn.

- Hạn chế:

+ Việc bàn bạc, ra quyết định về các quyết sách theo số đông khiến cho các quyết sách khó được thông qua, nhất là các quyết sách có tính mạo hiểm, có tính đổi mới…

+ Dễ xảy ra tình trạng chia bè kéo cánh, chia rẽ nội bộ, các đảng phái đối lập với nhau.

+ Việc bầu chọn cơ quan quyền lực thuộc về người dân, tuy nhiên dễ xảy ra việc mua chuộc phiếu bầu, phụ thuộc vào phương tiện truyền thông và tiềm lực tài chính.

Xem thêm: 80 CÂU VẤN ĐÁP LÝ LUẬN CHUNG VỀ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT HLU (download file bộ câu hỏi vấn đáp ở bài này)