- Kinh tế:

+ QHSX và LLSX là cơ sở hạ tầng quyết định đến kết cấu thượng tầng là nhà nước và chính trị, trong đó có hình thức nhà nước.

+ Bản chất và đặc điểm của QHKT, quan hệ sở hữu, điều kiện kinh tế ở mỗi nước khác nhau thì sẽ quyết định đến hình thức nhà nước.

+ VD: Ở nhà nước chủ nô, cơ sở kinh tế là QHSX chiếm hữu nô lệ, người chủ nô nắm mọi quyền về tư liệu sản xuất, do đó, hình thức chính thể là quân chủ. Còn ở nhà nước XHCN, do cơ sở kinh tế là QHSX XHCN nên tư liệu sản xuất thuộc sở hữu toàn dân, quyền lực cũng thuộc về nhân dân, nên hình thức chính thể là cộng hòa.

- Tương quan lực lượng giữa các giai cấp ở thời điểm hình thành nhà nước

+ Khi giai cấp tiến bộ tiến hành CMXH lật đổ giai cấp cầm quyền cũ để lên nắm quyền, nếu giai cấp tiến bộ đủ mạnh để lật đổ giai cấp cầm quyền cũ thì sẽ tiến hành cách mạng triệt để, thiết lập nên nhà nước của riêng giai cấp đó, ví dụ như cách mạng tư sản Pháp, lật đổ hoàn toàn chế độ phong kiến. Còn nếu sức mạnh của giai cấp mới không đủ để lật đổ giai cấp cũ thì phải thỏa hiệp với giai cấp cầm quyền cũ để thiết lập nhà nước như cách mạng tư sản Anh thiết lập nên nhà nước quân chủ lập hiến.

- Truyền thống dân tộc

+ Truyền thống người dân Thái Lan vô cùng kính yêu và biết ơn đức vua Thái Lan, coi đức vua như là biểu tượng của tinh thần đoàn kết dân tộc, do vậy hình thức chính thể ở Thái Lan là quân chủ lập hiến.

- Điều kiện hoàn cảnh

+ Ở 1 số nơi trên thế giới, để chống lại kẻ thù bên ngoài, các nhà nước nhỏ đã liên kết với nhau để tạo thành nhà nước liên bang. Như 13 bang đầu tiên của nước Mĩ đã liên kết với nhau tạo thành Hợp chủng quốc Hoa Kì để chống lại đế quốc Anh.

- Nhận thức của người dân

+ Trong nhà nước chủ nô và phong kiến, nhận thức của người dân về dân chủ, quyền con người chưa cao, vì vậy thể chế chính trị chủ yếu là phản dân chủ.

+ Ngày nay, nhận thức của người dân về dân chủ đã cao hơn, vì thế trong các nhà nước tư sản và XHCN hiện nay, thể chế chính trị chủ yếu là dân chủ.

- Hoàn cảnh thế giới:

+ Chủ yếu ảnh hưởng của các cuộc chiến tranh.

+ Ví dụ như Đông Đức và Tây Đức sau CTTGL2, do việc chiếm đóng lãnh thổ của 2 phe XHCN và TBCN nên mỗi bên nước Đức lại có hình thức chính thể khác nhau.

- Thời đại:

+ Hiện nay, các nước trên thế giới có xu hướng chính thể cộng hòa, thể chế chính trị dân chủ. Điều này cũng tác động không nhỏ tới hình thức của các nhà nước khác.

Xem thêm: 80 CÂU VẤN ĐÁP LÝ LUẬN CHUNG VỀ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT HLU (download file bộ câu hỏi vấn đáp ở bài này)