* Khái niệm:

- Quy phạm pháp luật là quy tắc xử sự chung do nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận và bảo đảm thực hiện để điều chỉnh quan hệ xã hội theo những định hướng và nhằm đạt được những mục đích nhất định.

- Quy phạm pháp luật là một loại quy phạm xã hội, là quy tắc xử sự của con người.

+ Quy phạm pháp luật luôn là khuôn mẫu cho hành vi của con người, nó chỉ dẫn cho con người cách xử sự trong những hoàn cảnh, điều kiện nhất định.

+ Quy phạm pháp luật chỉ ra cách xử sự và xác định các phạm vi xử sự của con người, và những hậu qủa bất lợi nếu không thực hiện đúng hoặc vi phạm chúng.

- Quy phạm pháp luật được ban hành không phải cho một tổ chức hay cá nhân cụ thể mà cho tất cả các tổ chức và cá nhân tham gia quan hệ xã hội mà nó điều chỉnh.

+ Mọi tổ chức, cá nhân ở vào những hoàn cảnh, điều kiện mà quy phạm pháp luật đã quy định đều phải thực hiện hành vi thống nhất như nhau.

+ Tính chất chung của quy phạm pháp luật còn thể hiện ở chỗ nó được đặt ra không phải chỉ để điều chỉnh một quan hệ xã hội cụ thể mà để điều chỉnh một quan hệ xã hội chung.

- Quy phạm pháp luật là kết quả hoạt động có lí chí và ý chí của con người.

+ Quy phạm pháp luật không hình thành một cách tự nhiên mà nó phụ thuộc vào ý chí nhà nước, ý chí của những người tạo ra nó.

- Quy phạm pháp luật có thể tác động rất nhiều lần và trong thời gian tương đối dàu cho đến khi nó bị thay đổi hoặc bị mất hiệu lực. Nó được sử dụng trong tất cả mọi trường hợp khi xuất hiện những hoàn cảnh, điều kiện đã dự liệu.

- Quy phạm pháp luật là tiêu chuẩn để xác định tính hợp pháp hành vi của con người.

+ Thông qua quy phạm pháp luật ta biết được hành vi nào của các chủ thể có ý nghĩa pháp lí, hành vi nào không có ý nghĩa pháp lí, hành vi nào phù hợp với pháp luật, hành vi nào trái pháp luật…

- Quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước ban hành và bảo đảm thực hiện.

+ Quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đặt ra, thừa nhận hoặc phê chuẩn, do vậy chúng thể hiện ý chí nhà nước.

+ Nhà nước áp đặt ý chí của mình bằng cách xác định những đối tượng nào trong những điều kiện hoàn cảnh nào thì phải chịu sự tác động của quy phạm pháp luật, những quyền và nghĩa vụ pháp lí mà họ buộc phải gánh chịu.

+ Bằng việc chỉ ra quyền, nghĩa vụ hoặc trách nhiệm của các chủ thể tham gia quan hệ xã hội mà quy phạm pháp luật điều chỉnh tức là nhà nước đã thừa nhận trách nhiệm bảo vệ chúng và bảo đảm cho chúng được thực hiện bằng quyền lực nhà nước.

+ Đây là thuộc tính thể hiện sự khác biệt giữa quy phạm pháp luật với các loại quy phạm xã hội khác.

- Quy phạm pháp luật là công cụ điều chỉnh quan hệ xã hội, nội dung của nó thể hiện hai mặt là cho phép và bắt buộc, nghĩa là, quy phạm pháp luật là quy tắc xử sự trong đó chỉ ra các quyền và nghĩa vụ pháp lí của các bên tham gia quan hệ xã hội mà nó điều chỉnh.

+ Trong quy phạm pháp luật thường chứa đựng những chỉ dẫn về khả năng và các phạm vi có thể tiên hành hành vi, cũng như các nghĩa vụ mà các bên tham gia quan hệ xã hội phải thực hiện.

* Ý nghĩa của việc nghiên cứu quy phạm pháp luật:

- Nghiên cứu lí luận về quy phạm pháp luật có ý nghĩa rất lớn không chỉ về mặt lý luận nhận thức mà còn phục vụ rất thiết thực cho các hoạt động thực tiễn pháp lí như xây dựng, thực hiện và áp dụng pháp luật được chính xác, khoa học.

- Ngoài ra, nó còn phục vụ việc nâng cao ý thức pháp luật trong nhân dân, tạo kĩ năng sống và làm việc theo pháp luật của các tổ chức và cá nhân trong xã hội.

- Vì vậy, lí thuyết về quy phạm pháp luật cần được nghiên cứu chi tiết, đầy đủ.

Xem thêm: 80 CÂU VẤN ĐÁP LÝ LUẬN CHUNG VỀ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT HLU (download file bộ câu hỏi vấn đáp ở bài này)