- Đạo đức tác động đến pháp luật:

+ Hệ thống pháp luật nào cũng ra đời, tồn tại và phát triển trên một nền tảng đạo đức nhất định.

+ Đạo đức là môi trường cho sự phát sinh, tồn tại và phát triển của pháp luật, là chất liệu làm nên các quy định trong hệ thống pháp luật.

+ Quan niệm, chuẩn mực đạo đức là tiền đề tư tưởng chỉ đạo việc xây dựng pháp luật.

+ Ý thức đạo đức cá nhân là nhân tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến việc thực hiện pháp luật. Đạo đức giúp việc thực hiện pháp luật dễ dàng hơn,

+ Ý thức đạo đức cá nhân cũng có ý nghĩa quan trọng trong hoạt động áp dụng pháp luật của nhà chức trách, khi đưa ra các quyết định áp dụng pháp luật bao giờ cũng tính đến các quan niệm đạo đức sao cho “đạt lý, thấu tình.”

+ Đạo đức hỗ trợ pháp luật trong việc điều chỉnh hành vi con người, quản lý xã hội.

- Pháp luật tác động đến đạo đức:

+ Pháp luật cũng có tác động mạnh mẽ đến đạo đức.

+ Pháp luật là công cụ để truyền bá những quan điểm, quan niệm, tư tưởng, chuẩn mực đạo đức, nhờ đó chúng nhanh chóng trở thành những chuẩn mực mang tính bắt buộc chung đối với tất cả mọi người.

+ Pháp luật góp phần củng cố, giữ gìn, phát huy những chuẩn mực đạo đức tốt đẹp, hỗ trợ, bổ sung cho đạo đức, đảm bảo chúng được thực hiện nghiêm chỉnh trên thực tế.

+ Pháp luật loại trừ các quan niệm, tư tưởng, đạo đức lạc hậu, trái với lợi ích của giai cấp thống trị, lợi ích chung của cộng đồng, tiến bộ xã hội.

+ Pháp luật góp phần ngăn chặn sự thoái hóa, xuống cấp của đạo đức, ngăn chặn việc hình thành các quan niệm đạo đức trái thuần phong mĩ tục.

+ Pháp luật góp phần làm hình thành những quan niệm đạo đức mới.

- Pháp luật là hệ thống quy tắc xử sự chung do nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận và bảo đảm thực hiện để điều chỉnh các quan hệ xã hội theo mục đích và định hướng của nhà nước.

+ Hệ thống các quy tắc xử sự chung là những quy tắc xử sự rộng rãi, áp dụng cho toàn bộ chủ thể trong xã hội. Các quy tắc ấy hướng dẫn cách xử sự phù hợp của mỗi chủ thể trong những hoàn cảnh nhất định.

+ Hệ thống các quy tắc trên được nhà nước đặt ra (những quy định mới) hoặc do nhà nước thừa nhận (các quy tắc xử sự đã có sẵn tạo thành tập quán pháp; hay các quyết định lập luận của cơ quan có thẩm quyền cho một vụ việc cụ thể để áp dụng về sau tạo thành án lệ). Nhưng nói tóm lại, pháp luật chỉ do nhà nước ban hành.

+ Pháp luật được ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo mục đích của nhà nước. Pháp luật điều chỉnh các quan hệ bằng cách tác động vào hành vi của con người trong các mối quan hệ, qua đó, đưa các quan hệ xã hội đi theo một hướng xác định, phù hợp với mong muốn của nhà nước.

VD: Pháp luật quy định: bắt buộc đội mũ bảo hiểm đối với người đi mô tô, xe máy trên tất cả các tuyến đường.

+ Đây là quy tắc xử sự chung được áp dụng rộng rãi trên toàn lãnh thổ Việt Nam, đối với toàn bộ công dân Việt Nam và người nước ngoài, người không có quốc tịch trên lãnh thổ VN.

+ Quy định này do nhà nước ban hành, và đảm bảo thực hiện bằng quyền lực nhà nước, thông qua các biện pháp xử phạt hành chính.

+ Quy định này điều chỉnh hành vi của người đi mô tô, xe máy theo mục đích của nhà nước: hạn chế những tổn thất về người khi xảy ra tai nạn giao thông.

- Nguyên nhân:

+ Nhà nước pháp quyền xuất phát từ mong muốn và đòi hỏi hạn chế, kiểm soát quyền lực nhà nước để đảm bảo tự do cho cá nhân

+ Trong nhà nước pháp quyền, con người là giá trị cao quý nhất, vì thế các giá trị của con người phải được pháp luật thừa nhận và tôn trọng

- Thể hiện ở:

+ Công dân không chỉ có nghĩa vụ mà còn có quyền với nhà nước

+ Cồng dân có quyền làm bất cứ việc gì pháp luật không cấm còn các cơ quan và nhân viên nhà nước chủ được làm những gì mà luật cho phép.

+ Nhà nước thừa nhận các quyền tự do của công dân và có cơ chế đồng bộ đảm bảo cho các quyền tự do đó.

+ Nhà nước ngăn chặn, loại bỏ sự xâm hại đối với các quyền tự do đó, không ngừng mở rộng và làm phong phú thêm quyền tự do cho công dân

+ Bảo đảm mọi hoạt động, cố gắng của Nhà nước, xã hội đều nhằm phục vụ hạnh phúc con người.

+ Nhà nước đơn giản hóa các thủ tục hành chính theo xu hướng ưu tiên lợi ích cá nhân.

+ Nhà nước có trách nhiệm với các cá nhân và phải chịu trách nhiệm pháp lý về những vi phạm pháp luật của mình.

- Trong nhà nước pháp quyền, toàn bộ quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, nhân dân là chủ thể tối cao và duy nhất của quyền lực nhà nước.

+ Nguyên nhân: 

• Quyền lực nhà nước xuất phát từ nhân dân.
• Nhân dân thiết lập nên nhà nước, ủy quyền cho nhà nước và kiểm tra, giám sát hoạt động của nhà nước.

+ Thể hiện ở:

• Nhân dân có thể tự mình hoặc thông qua những người đại diện, những tổ chức của mình để tham gia vào tổ chức và hoạt động của nhà nước, giám sát hoạt động của các nhân viên và cơ quan nhà nước.
• Nhân dân có quyền quyết định tối cao và cuối cùng mọi vấn đề quan trọng của đất nước, nhà nước phải tôn trọng và phục tùng nghiêm chỉnh các quyết định của nhân dân.
• Nhà nước phải phục vụ cho lợi ích hợp pháp của nhân dân, mọi chính sách của nhà nước đều phải xuất phát từ nhu cầu, lợi ích của nhân dân và phải nhằm đáp ứng các nhu cầu chính đáng của họ.
• Chủ quyền của nhân dân và các hình thức thực hiện chủ quyền nhân dân phải được ghi nhận trong Hiến pháp, đạo luật cơ bản, đạo luật gốc của nhà nước.

- ĐCSVN là đội tiên phong của giai cáp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam. ĐCSVN là lực lượng lãnh đạo nhà nước và xã hội.

+ Đảng hoạch đinh chiến lược, chính sách và những mục tiêu cơ bản đối với sự phát triển kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội và các lĩnh vực khác của đời sống xã hội để trên cơ sở đó, nhà nươc thể chế hóa thành pháp luật và tổ chức thực hiện.

+ Đảng thường xuyên phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực để giới thiệu vào nắm giữ các cương vị quan trọng trong bộ máy nhà nước.

+ Đảng kiểm tra việc thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước thông qua hệ thống các biện pháp và phương tiện khác nhau nhằm phát hiện những sai lầm, thiếu xót, bất hợp lý trong các chính sách do mình đề ra, khắc phục chúng để hoàn thiện hơn nữa, đồng thời phát hiện những sai sót của các cán bộ, cơ quan nhà nước để kịp thời uốn nắn, giúp đỡ họ hoàn thành chức năng, nhiệm vụ được giao.

- Sự lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước được thực hiện qua các tổ chức của Đảng được thành lập trong các cơ quan nhà nước và các Đảng viên làm việc trong bộ máy nhà nước.

- Phương pháp lãnh đạo: giáo dục, thuyết phục, nêu gương.